Uygulanabilecek bazı yöntemlerle yağmur suyundan ve topraktaki nemden daha fazla yararlanarak, toprağı bozacak ve kirletecek uygulamalardan kaçınarak hem verimliliği ve kaliteyi artırabilir, hem de tüm canlılar için yaşanabilir bir çevre inşa etmiş oluruz.Topraktaki su miktarını artırmak için yapılan toprak işlemeli sistemlerin, bugünün araştırma sonuçları ışığında yeniden yorumlanması gerekli görülmüştür.

Aşağıda farklı toprak işleme metotlarının toprak yapısı, verim ve su miktarları üzerine etkileri irdelenmektedir.

Geleneksel Toprak İşleme : Geleneksel toprak işleme sistemi, toprağın havalanması, yabancı ot kontrolü ve yağışların toprak içerisine işlemesi amacıyla yetiştiriciler tarafından en fazla uygulanan sistemdir. Bu amaçla toprak yılda 3-4 kez sürülür. Bu sistemde toprakta suyun tutunabilmesi sebebiyle “derine sızma” ya da “infiltrasyon” daha fazladır.
Ancak yapılan sürümün infiltrasyon üzerine olan bu etkisi geçicidir. Zaman içerisinde toprak, üzerindeki trafik ve yağışlar sebebiyle yeniden pekişir ve sertleşir. Toprağa hızla düşen yağmur damlaları da yüzeyi düzleştirerek kaymak tabakası oluşmasına sebep olur. Ayrıca, çok toprak işlemesi yapılan arazilerde zamanla pulluk derinliğinde tabantaşı (geçirimsiz katman) oluşur ki, bunların kırılarak su geçirgenliğinin artırılması gerekir.Geleneksel zeytin yetiştiriciliğinde toprağı sürmek amacıyla değişik tipte tarımsal mekanizasyon aletleri kullanılır.

Genellikle kışın ve ilkbaharda hem suyu toprağa kazandırmak hem de yabani ot mücadelesi amacıyla yaylı tırmık kullanılır. Bu aletle yapılan sürüm toprağa 15-20cm’den fazla işlemezken, 15-25cm derinlikte diskaro çekme ile, ilkbaharda oluşan büyük otlar ortadan kaldırılır. Yazın toprak yüzü tamamıyla kuru olduğunda, suyun buharlaşmasını engellemek ve çatlakları kapatmak üzere araziye sürgü çekilir veya tırmıklanır. Bakım işleri, hasadı kolaylaştırmak üzere toprağa silindir çekmek suretiyle tamamlanır.Geleneksel sistemin yaygın olarak kullanılmasına karşılık, son dönemlerde araştırmalarla doğruluğu ortaya konmuş bazı bilgilerin de yetiştiriciler tarafından bilinmesi son derece önemlidir.Bunları kısaca özetlersek;- Toprak işleme toprağın organik madde içeriğini ve topaklanma (agregat) stabilitesini azaltır.

Organik maddenin topraktaki kaybı toprak yapısının bozunmasına ve dolayısı ile toprağın sıkışmasına neden olmaktadır. Toprak sıkışması bitki besin elementlerinin bulunduğu toprak üst kısımlarını etkilemekte, daha alt tabakalarda ise geri dönüşümsüz yapısal değişikliklere sebep olmaktadır. Bu sebeple topraktaki organik madde içeriğini artırmak hem toprak yapısı hem de topraktaki canlılar için son derece önemlidir.- Zeytin arazilerinde eğime, toprak yapısına ve üzerindeki bitki örtüsüne bağlı olarak yılda hektara 40-100 ton arasında bir toprak kaybının olduğu bilinmektedir. Toprak işlemesi yapılarak gevşetilen topraklardan her yıl önemli miktarlarda toprak ve su kayıpları olmaktadır. Değişik toprak işleme aletleriyle işlenen topraklarda erozyon sebebiyle çok önemli miktarlarda toprak ve su kayıpları belirlenmiştir.
 

- Toprak işlemede yapılan sürümler yüzeye yakın köklere zarar verebilmektedir. Kökleri zarar gören ağaçlar her türlü mantari hastalıklara açık bir duruma gelmektedir.- Toprak işleme topraktaki biyolojik faaliyetleri sekteye uğratır. Toprak canlıları (tek hücrelilerden omurgalılara kadar) toprak içinde kendilerine en uygun ortama yerleşerek burada üremeye başlar. Toprağın alt üst edilmesi bu canlıların büyük bir kısmını öldürmektedir. Bu sebeple de toprak canlılığı ve verimliliği için gerekli faaliyetler aksamaktadır. Özellikle organik tarım yapılan arazilerde topraktaki biyolojik aktiviteyi korumak önemlidir.- Geleneksel toprak işlemesi, toprak işlemesi yapılmayan ya da azaltılmış toprak işlemesi yapılan sistemlere göre yakıt, alet-ekipman, bakım-onarım, iş gücü gibi harcamalar sebebiyle daha masraflıdır. İspanya’da yapılan çalışmalarda geleneksel toprak işlemesi yapan zeytin yetiştiricilerinin, yapmayanlara göre, iki kat daha fazla masraf yaptıklarını ortaya koymuştur.

Araştırma sonuçlarına dayanılarak varılan durum;

- Toprak işlemesiz sistemlerde, geleneksel sisteme göre, daha sürdürülebilir bir toprak verimliliği sağlandığı, toprakta erozyon ve su kayıplarının azaldığı ve daha fazla zeytin verimi elde edildiği ortaya konmuştur.
- Ülkemiz zeytinliklerinin çoğu yağmur suyu ile su ihtiyacını karşılamaktadır. Bu sebeple, yağışın düşük, toprağın yüzlek ve geçirimsiz olduğu koşullarda azaltılmış toprak işleme sistemi uygulanabilir. Toplam yıllık yağışın 200-250mm’ye yakın olduğu bölgelerde, yabancı otlarla mücadele edilerek “toprak işlemesiz” sistem uygulanabilir. Bu tür alanlarda toprak yüzeyine bırakılacak biçilmiş bitki artıkları veya değişik malç malzemeleri toprak nemini koruma açısından oldukça önemlidir. Yağışın 500-600mm olduğu yörelerde ise örtü bitkisi içeren “azaltılmış toprak işleme” veya “toprak işlemesiz” sistemleri önerilir.
- Toprak işlemesiz sistemde örtü bitkisi ve yabancı otlar için bütün zeytin alanlarına adapte edilebilecek etkili mekanik kontrol yöntemleri araştırılmalı ve geliştirilmelidir. Herbisit kullanımı otları kontrol altına almada etkili olmasına rağmen, çevreye vereceği zararlar açısından ihtiyatla yaklaşılmalıdır. Özellikle organik yetiştiricilik yapan üreticilerin bu konuda duyarlı ve bilgi sahibi olması gerekmektedir.
- Erozyona duyarlı yörelerde toprak işlemesinden kaçınılması erozyon kayıplarını azaltacaktır.
- Deneme sonuçlarına dayanılarak yapılan tavsiyelerin zeytin verim ve kalitesini artıracağı, üretim masraflarını azaltacağı, toprak erozyonunu aza indirgeyeceği ve yağışlardan daha etkin faydalanılacağı gibi konuların yetiştiriciler tarafından anlaşılması önemlidir.
Bazı yetiştiriciler elde edilen sonuçların yetersiz, etkilerin ise yavaş olduğunu söyleyebilir. Ancak, zaman içerisinde zeytin üretimlerinin iyiye gideceği görülecektir. Özellikle yetiştiricilerin eğimli arazilerde toprağı koruyacak önlemleri almaları, toprağın ve üretimin sürdürülebilirliği açısından son derece önemlidir.

Toprak işleme hakkında daha detaylı bilgi için sunum projemizi satın alın geleceğinize daha detaylı yatırım yapın.